zondag 29 maart 2015

ZORA : Robots, they're here! And they've come to educate you ...



Samenvatting



Zorgrobot ZORA, een humanoïde robot, werd ruim een jaar geleden ontwikkeld door het Oostendse bedrijf QBMT en geïntroduceerd binnen de zorgsector om het groeiende probleem van eenzaamheid bij senioren aan te pakken. De robot kon in de rusthuizen op een warm onthaal rekenen en was een welgekomen aanvulling voor het verzorgend personeel dat al sinds geruime tijd met een personeelstekort kampt.  Wegens dit gebrek aan personeel is er vaak niet veel tijd om actief bezig te zijn met de senioren of om deze gezelschap te houden. Dit is nu net wat zorgrobot ZORA wel kan : spelletjes spelen, dansen, of gewoon communiceren, gezelschap bieden.

De  makers/ 'ouders' van ZORA wonnen onder andere de zorginnovatie start-up award. Bij het toekennen van deze prijs wordt gekeken naar de mate waarin een (technologische) uitvinding op te schalen is, wat zijn impact op de zorg betreft en hoe innovatief het is. Volgens de jury zou het inzetten van ZORA leiden tot het ontlasten van de zorgverlener en de zorginstellingen voorzien van een snellere en persoonlijkere hulp.
QBMT werd sinds kort ook samen met leerlingen ICT van de hogeschool HOWEST Brugge waarbij deze studenten toegepaste informatica ZORA leren programmeren en verbeteren.

ZORA wordt niet alleen ingezet binnen rusthuizen en ziekenhuizen maar zeer recentelijk ook in het onderwijs. Meer specifiek binnen het bijzonder onderwijs of het onderwijs voor kinderen met uitzonderlijke talenten. In MPI de Vloedlijn is een proefproject van start gegaan dat ZORA inzet om te werken met kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS) en leerachterstand.
 
 Kinderen met ASS hebben het heel vaak moeilijk met het omgaan en herkennen van menselijke emoties. Ze vertonen stoornissen aangaande het gebruik van verschillende vormen van non-verbaal gedrag zoals bijvoorbeeld oogcontact , gelaatsuitdrukking, lichaamstaal en gebaren. Dit zijn allemaal zaken die de sociale interactie tussen mensen sturen en bepalen.
Het is dus deze emotionele competentie die bij kinderen met ASS onvoldoende ontwikkeld is en gezien deze verbonden is met  de sociale competentie (emoties worden pas betekenisvol door interactie met anderen), vormt deze doelgroep een heuse uitdaging voor het onderwijs en zijn leerkrachten (Begeer, et.al., 2007). 

In de Vloedlijn zijn ze van plan om ZORA voltijds in haar lessenpakket te gebruiken, wat een primeur is in België.  Samen met QBMT gaat men de komende vijf jaar testen hoe men ZORA concreet kan implementeren in het (bijzonder) onderwijs waarbij ze specifiek op zoek gaan naar applicaties die binnen deze onderwijs context bruikbaar zijn.

De meerwaarde van het gebruik van ZORA bij kinderen met ASS ligt hem in het feit dat een robot geen gelaatsuitdrukkingen kan vertonen noch (al te veel) emoties leggen in wat hij zegt. De kinderen zijn er door gefascineerd en voelen zich meer op hun gemak bij deze robot waardoor ze, via ZORA, meer in staat zijn om hun talenten te ontwikkelen. ZORA kan onder andere al aanwezigheden opnemen, spelletjes spelen en dansen met de kinderen. 




Reflectie

Zelf heb ik geen ervaring binnen het bijzonder onderwijs noch ken ik personen in mijn directe omgeving met ASS. Ik was wel op de hoogte van het feit dat deze kinderen het moeilijk(er) hebben wat betreft emoties waardoor ik de inzet van deze robots, als hulpmiddel voor het omgaan met deze kinderen, een innovatief idee vond. Ook was het idee van een 'humanoïde' robot vooralsnog een beetje science fiction voor mij...

Op de website van ZORA kan je een interessante persmap terug vinden en zo ontdekken waarvoor hij/zij/het (?) reeds ingezet wordt (http://www.zorarobot.be/). Op basis van deze artikels heb ik enkele pro's en contra's voor het gebruik van robots binnen het  (bijzonder) onderwijs geformuleerd.

PRO'S

*Eén van de grootste voordelen van het gebruik van robots binnen het bijzonder onderwijs is dat het een goed middel betreft om met kinderen met ASS te communiceren. Gezien ze minder worden afgeschrikt door de emotionele component dat eigen is aan ons mensen, wordt het als leerkracht misschien makkelijker om contact te leggen met kinderen die het wat moeilijker hebben bij het aangaan van sociale relaties.

*Een robot is interactief en naarmate de wetenschap vordert zal deze veel meer kunnen doen dan spelletjes spelen en aanwezigheden opnemen. Het kan zelfs  het perfecte speelkameraadje worden! Een vriendje zonder die vervelende aan- het- haar-trekken en -boterhammen-afpakken kant, die alle menselijke kleuters en kinderen ( misschien zelfs volwassenen?) bezitten...How great is that?!
 Een robot oordeelt niet en biedt misschien troost door deze neutraliteit op momenten dat kinderen zich benadeeld voelen in deze grote boze wereld.

*Robots zoals ZORA kunnen een deel van de werklast van leerkrachten overnemen waardoor deze meer ademruimte hebben en zich niet meer (al te ) schuldig voelen wanneer ze door tijdsgebrek niet altijd evenveel aandacht aan hun leerlingen kunnen besteden.

*ZORA is niet alleen een hulpmiddel voor kinderen met ASS maar kan op termijn ook ingezet worden voor leerlingen met gedrag en leerstoornissen. Dit door applicaties te ontwikkelen die specifiek inspelen op behoeftes van bepaalde kinderen. Het laat toe onderwijs te differentiëren en af te stemmen op de specifieke noden die kinderen kunnen hebben.

CON'S

*Robots in de zin  van ZORA kunnen enkel ingezet worden binnen het kleuter en lager onderwijs. De leerlingen in het secundair onderwijs zullen bijlange niet zo  geboeid zijn door deze 'wezens'. Liefjes en leeftijdsgenootjes van vlees en bloed zijn diegenen die de meeste invloed uitoefenen op deze leeftijdsgroep.

*Ik heb geen juiste cijfers maar ik kan me inbeelden dat het inzetten van robots handen vol geld zal kosten aan de verschillende scholen. De scholen waar ik al stage heb gelopen hadden amper geld voor een degelijk uitgerust computerlokaal, laat staan dat men het zich kan veroorloven robots in te zetten. Dit kan de segregatie van het onderwijs nog verder in de hand werken ( scholen die zich technologische snufjes kunnen veroorloven VS zij die dat niet kunnen...). Dit is een probleem waar men wel al volop bezig is met antwoorden op te bieden . Zie de post aangaande de AERobot van medestudente Kübra Peker.

* Persoonlijk vind ik dat de inzet van ZORA zichzelf soms wat tegenspreekt. Enerzijds gaat men deze robot inzetten binnen de zorgsector bij de senioren voor gezelschap,  een beetje ter vervanging van 'menselijk contact'. Anderzijds gaat men deze robot inzetten bij kinderen met ASS juist vanwege  het gebrek aan die essentiële component die zo eigen is aan mensen : het vermogen om emoties te bezitten en te uiten.
Ook denk ik dat gezien de snelheid van de technologische vooruitgang, het niet meer lang zal duren voor robots zoals ZORA wel gezichtsexpressies kunnen vertonen en "emotie" leggen in wat ze zeggen. ZORA wordt  ook al reeds een humanoïde robot genoemd...
Ik denk ook dat kinderen met ASS toch gaan moeten leren omgaan met emoties ter bevordering van hun eigen sociale interactie en dan heeft het geen zin dit weg te laten uit het onderwijs door emotieloze machines in te zetten.

Mijns inziens blijft een robot toch ook een computer en zal geen enkele robot ter wereld de plaats kunnen innemen van de mens. Hoewel...  'I, ROBOT'  met Will Smith dacht hier lichtelijk anders over maar we weten allemaal hoe die film afloopt .... (if not , check it out en sorry voor de spoil). 


 REFERENTIES :

Begeer, S. (2007) Emotionele competentie van kinderen met ASS. Wetenschappelijk tijdschrift AUTISME. Geraadpleegd op 27 maart op het World Wide Web op :  http://www.wta.nu/uitgaven-2007/2007-1/emotionele-competentie-van-kinderen-met-ass/


3 opmerkingen:

  1. Ik had het nog niet eens opgemerkt dat je ook over Zora geschreven hebt! Ik heb dit ontdekt in Inkendaal, waar ze sinds kort mee "samenwerken". Jouw pro's en contra's zijn goed uitgewerkt. Ik heb het iets wetenschappelijker aangepakt (mits mijn kinesitherapeutische achtergrond). Wat heb jij hierover nog in de literatuur over terug gevonden? Ik denk dat dit zeker nog nuttig is in het middelbaar, zeker bij autisme. Laat wat weten wat jij hier nog van vindt! Groetjes

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hey Chloë,

      Zoals ik reeds aanhaalde in mijn blogbericht heb ik zelf geen ervaring met het werken met kinderen met ASS of andere gedrag- en/of leerstoornissen maar juist daarom vond ik het een interessant gegeven.

      Toevallig had ik in 2013 de reportage op koppen gezien die handelde over de inzet van robot ZORA in de bejaardenzorg (http://www.een.be/programmas/koppen/robots-in-de-zorg). Toen het bericht mij ter ore kwam dat deze robot ook zou worden ingezet binnen het bijzonder onderwijs ben ik dit aldus verder gaan uitspitten. Aangaande kinderen met autisme was ik wel op de hoogte van het feit dat ze moeilijk(er) met emoties om kunnen.
      Hierdoor kan ik perfect zien hoe de inzet van robots een meerwaarde kan zijn en ook kan dienen als hulp voor leerkrachten.

      Je opmerking aangaande de bruikbaarheid van ZORA ook in het secundair onderwijs is terecht maar ik zie het hier toch eerder in het kader als extra hulpmiddel. Persoonlijk vind ik het belangrijk dat wij als leerkrachten, gezien de nakende invoering van het M-decreet, leren omgaan met kinderen met o.a. ASS. Leren communiceren is hierbij uiterst belangrijk en ik zou dit dan vooral zelf onder de knie willen hebben en dit niet uit handen willen geven aan robots zoals ZORA. Ik zou de inzet van zulke zorgrobots toch nog steeds meer situeren binnen het kader van het lager onderwijs omdat je aanpak dan ook nog meer 'spelenderwijs' kan gebeuren.

      In verschillende bronnen die over Autisme terug te vinden zijn wordt ook steeds gewezen op het belang van sociale vaardigheidstraining daarom zie ik ZORA ook meer als een ondersteunende tool die ook zijn nadelen kent en mijns inziens wat minder geschikt is voor het secundair onderwijs.

      Wat wel heel interessant zou zijn is, wanneer de technologie van zorgrobots met onderwijskundig doel op punt staat, een onderzoek naar het effect en bruikbaarheid binnen het middelbaar onderwijs. Let's wait and see! ;)




      Verwijderen
  2. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen