dinsdag 31 maart 2015

De iPad op school: de toekomst of eerder het begin van het einde

Artikel

Op 12 september 2014 verscheen er in De Morgen een artikel rond het gebruik van iPads in de klas. Terwijl er in België nog maar juist sprake was van dit fenomeen, richtte Maurice De Hond in Nederland al enkele gelijksoortige lagere scholen op. Deze scholen, ook wel O4NT-scholen genoemd (Onderwijs voor nieuwe tijden), hebben een aangepast onderwijssysteem waarin de iPad een prominente rol speelt. Deze iPads worden daarbij gebruikt om onder andere te studeren, huiswerk in te leveren en hun schoolagenda bij te houden.

Reflectie:

ICT krijgt steeds een grotere rol in het onderwijs. Algemeen gaat men uit van het principe dat de technologie hierbij slechts een middel moet zijn, en nooit tot het doel verheven mag worden. Wie waagt technologie tot doel te verheffen, kan heel wat tegenstand krijgen. Dit was ook het geval bij de voorstelling van het concept ‘iPad-scholen’. Deze kregen de kritiek dat technologie eerder als doel gehanteerd werd, hetgeen toch niet de bedoeling van onderwijs kan zijn. We willen namelijk een verbetering van het onderwijs en de vraag is in welke mate dergelijke ‘iPad-scholen’ hieraan kunnen bijdragen.

Het concept kende al meer tegenstanders dan voorstanders. Het zijn dan ook vaak dezelfde nadelen die steeds aangehaald worden:



  1.    Het gebruik van iPads op school vergt een enorme organisatie en administratie. Iemand moet de iPads beheren en onderhouden. Ook het uitzoeken en downloaden van de juiste applicaties vergt enige kennis, tijd en moeite.
  2.    Het gebruik van iPads isoleert de kinderen van het dagelijks leven, waardoor de sociaal-emotionele ontwikkeling bij zeer kleine kinderen in gevaar komt. Een tablet wordt eerder zelfstandig gebruikt, waardoor we ons de vraag kunnen stellen of dit geen afstandelijkheid en gebrek aan menselijke warmte in de hand leidt        
  3.     Sommige experten geven aan dat de ontwikkeling van neuropsychologische functies in het gedrang komt door het exclusief gebruik van technologie in de klas.
  4.     Er kunnen altijd mankementen insluipen waardoor het lesgebeuren ernstig verstoord kan worden.
  5.   Het vergt voortdurend aandacht van de leerkracht om te controleren of de leerlingentijdens de lessen daadwerkelijk met hun cursus bezig zijn en niet met andere applicaties zoals Facebook, Twitter,…
  6.   De hoge kostprijs kan voor vele (armere) gezinnen een knelpunt vormen waardoorouders bewust kiezen om hun kinderen niet in te schrijven in dergelijke scholen. En wat met maximumfacturen in het lager onderwijs?
  7.     Het gebrek aan een USB-poort kan in sommige gevallen ook nadelig zijn. 
  8.     Wat met leerkrachten die ‘digibeet’ zijn? Deze moeten regelmatig bijgeschoold worden met betrekking tot het gebruik van deze tablet.




 Naast een aantal nadelen en beperkingen, heeft dergelijk concept ook aanzienlijke sterke punten:
  1. ICT is geschikt en bedoeld voor het coderen en versturen van berichten en is om die reden een belangrijk communicatiemedium. Daar waar vroeger rotstekeningen, rooksignalen, kleitabletten, morsesleutel, telegraaf,.. gebruikt werd om informatie uit te wisselen, wordt nu gebruikt gemaakt van ICT. Daarmee past deze in het rijtje door de mens gecreëerde systemen voor informatie-uitwisseling.
  2. ICT is meer dan ‘alleen’ technologie. Het grijpt in op wat ons als mensen uniek maakt nl. ons denken. Door deze koppeling valt de tablet dus mede in de categorie boek, taal, wiskunde, en andere cognitieve tools. Toch maakt niemand bezwaar tegen het gebruik van boeken op school, of wiskunde- en taalschriften. In tegendeel, hoe meer boeken, schriften, lesteksten, werkblaadjes en –schriften leerlingen tegenwoordig hebben, hoe beter. Nog maar gezwegen over het gewicht van hun boekenta.
  3. ICT  biedt de mogelijkheid om onze gedachten vast te leggen en deze over te dragen op volgende generaties. Hierdoor draagt ICT bij aan een voortdurende groei en bloei van intellectuele vaardigheden, met gevolg dat een rijkere cultuur ontstaat.
  4. Technologie is een actieve en sturende kracht die in sterke mate ons dagelijks denken en doen bepaalt. Zonder drukpers, telefoon en computer had onze wereld er helemaal anders uitgezien nl. lezen en schrijven zou nooit een basisvaardigheid worden,…
  5. De huidige praktijk en bijbehorende didactiek is het product van de huidige mogelijkheden nl. schoolbord, krijt, boek en pen. Logischerwijs gaat de tablet nieuwe vormen van leren en onderwijzen mogelijk maken, die we ons om dit moment nauwelijks kunnen voorstellen. ICT draagt namelijk in belangrijke mate bij aan de didactiek.
  6. Praktisch gezien zorgen iPads voor een verrijking van de leerstof met filmpjes, voorleesfuncties, educatieve games en de mogelijkheid om meteen te controleren of de leerling de leerstof begrepen heeft.
  7. De lange accuduur zorgt ervoor dat iPads gemiddeld 10 uur aan één stuk kunnen doorgaan. De iPads moeten dus niet opgeladen worden tijdens de les, maar kunnen gerust na de les opgeladen worden.
  8. Het gebruik van iPads werkt motiverend waardoor kinderen mogelijk meer plezier krijgen in het leerproces en het schoolgebeuren.
  9. Vermits leerlingen gedwongen worden om meer zelfstandig te werken bieden iPads de mogelijkheid op goed te differentiëren. Elke leerling kan op zijn eigen tempo en/of volgens opgelegde moeilijkheidsgraad werken.
  10. Hoewel het nog niet zwart-op wit staat, beweren vele deskundigen dat het gebruik van iPads goedkoper uitkomt dan de klassieke vorm van onderwijs. De aankoopprijs van deze iPads zou niet opwegen tegen de kostprijs van boeken en drukwerk en het regelmatig updaten van het  klassiek lesmateriaal.
  11. Het is evident dat we kinderen moeten voorbereiden op een wereld boordevol ICT, waardoor implicatie in het  curriculum een must is.


Besluit:

Na het lezen van het desbetreffende artikel was ik volledig mee met het concept  van iPads in de klas. Hoewel het in andere landen al eerder gebruikt werd, bleek dit in België en Nederland een vrij nieuw fenomeen te zijn. Door het innovatieve aspect was ik er van overtuigd dat we dit concept in de toekomst vaker gingen terugvinden in verschillende scholen in België. Toch heb ik achteraf mijn mening en verwachtingen wat moeten bijschaven. Ik had mezelf voorgenomen om alle voor- en nadelen van het concept eens op te sommen om na te gaan in welke mate dit concept kan bijdragen aan een verbetering van het onderwijs.
Eerlijk gezegd ben ik er nog steeds niet uit. Er zijn zoveel positieve en negatieve kanten aan het verhaal waardoor het zeer moeilijk is om een mening te formuleren. Ook in de literatuur blijkt deze discussie een vaak omstreden onderwerp.

Vooraleer men het concept standaard wil impliceren in ons onderwijssysteem, is het belangrijk dat nog enkele belangrijke vragen beantwoord worden. Zo moet onderzoek uitblijken of het gebruik van dergelijke iPads een invloed hebben op de leerprestaties van de leerlingen. Uiteraard zou een verbetering van deze leerprestaties als gevolg van het gebruik van iPads in de klas de implicatie van dergelijk concept versnellen. Wanneer dit daarentegen niet het geval is en de leerprestaties zelf negatief beïnvloedt, zou het concept meteen verboden moeten worden. Indien het concept noch leidt tot een verbetering, noch tot een verslechtering, is het belangrijk dat  men gaat kijken naar de motivatie van de leerlingen.
Uit grootschalig onderzoek moet blijken of dergelijke iPad-scholen een invloed hebben op de motivatie van leerlingen om o.a. naar school te komen en te leren,.. Belangrijk hierbij is ook om na te gaan in hoeverre deze ‘verhoogde motivatie’ tijdelijk of permanent is. Vermoedelijk zullen veel leerlingen bij de implicatie van dit concept enthousiast en gemotiveerd zijn, maar dit kan na enkele maanden alweer verzwakken.

Indien men er toch voor zou kiezen dit concept in scholen te gebruiken, denk ik dat het noodzakelijk is dat hier goede afspraken en reglementen rond gemaakt worden. Hierbij zal het niet alleen gaan over de kostprijs en de betaling er van, maar ook onder andere over de verzekering en aansprakelijkheid bij beschadiging van de iPads. Belangrijk hierbij is ook of de iPads aangekocht moeten worden door de ouders of school, of eerder in bruikleen uitgeleend worden aan de leerlingen.  Daarnaast is het ook belangrijk goede afspraken te maken in de klas zelf rond het gebruik ervan en het al dan niet mogen meenemen naar huis.

Zolang studies niet kunnen aantonen dat het gebruik van iPads in de basisschool slecht zijn voor de gezondheid en ontwikkeling van de kinderen, ben ik bereid het concept een kans te geven. Zeker wanneer men kan aantonen dat de leerprestaties hierdoor verbeteren, denk ik dat dit concept naar de toekomst toe, een belangrijke plaats kan innemen in ons onderwijs (uiteraard ook met andere tablets). Voorlopig blijft het toch afwachten op verder onderzoek.

Referenties:



  • Murray, T., & Olcese, R. (2011). Teaching and learning with iPads, ready or not? Pennsylvania State University.
  • RINGOG-J et al. (2014). Scherm kind, Slim kind? De Morgen. 12 sept. (7).
  • Henderson, S. & Yeow, J. (2012). ‘iPad in Education – A case study of iPad adoption and use in a primary school’. HICSS ’12 Proceedings of the 2012 45th Hawaii International Conference on System Sciences, p 78-8.
  • Curtin, R. and M. Tarnow (2013). 'Integrating iPad Technology in Learning Experiences: A Case Study of an iPad Pilot Project'. In Y. Kats (ed.), Learning Management Systems and Instructional Design. Hershey, PA, Information Science Reference.






3 opmerkingen:

  1. Ik vind het een goed besluit.

    Bij de implementatie van tablets/Ipads in de klas staat de leerkracht centraal:.

    De belangrijkste boodschap is volgens mij dat de leerkracht nog altijd de beste app is. Er bestaat geen wonderapplicatie die je kan installeren. De leraar moet zijn les goed in elkaar steken en kan de tablet gebruiken om de interactiviteit en de aandacht van de leerlingen te verhogen en zijn lessen te verrijken.

    De tablet is inderdaad een hulpmiddel dat handig is om meer variatie aan te brengen in de les. Het gebruik van tablets is in de eerste plaats een middel en geen doel op zich. Alles hangt af van de digitale strategie, de doelen en de visie die een school heeft. De tablet moet echter een didactische tool blijven. Het mag niet beschouwd worden als gadget of pedagogisch wondermiddel. Men mag echter geen les maken op basis de tablet. Mobiele technologie zal de lesgever dan ook niet vervangen. Het is de leerkracht die een leeromgeving moet creëren waar hij de tablet optimaal kan inzetten

    Een goede les begint bij een duidelijke onderwijsvisie, professionele opvattingen en de deskundigheid van de docent. Indien men boeken eenvoudigweg vervangt door apps, zal dit, zoals je terecht zegt, op de duur ook monotoon worden . De tablet is niet hét vervangmiddel van het leerboek en de conventionele computer in de klas.

    Net zoals de tablet, kende de radio, het televisietoestel, de computer en het digitaal bord een popularisering. Deze media hebben het onderwijs, naar mijn inzien, niet drastisch getransformeerd. De kans lijkt me klein dat de tablet dit wel zal doen. Technologie zal, naar mijn inzien, niet noodzakelijk zorgen voor een verandering in het leerproces van studenten. Het succes van de tablet is afhankelijk van wat de leraar er de lerenden met laat doen en niet van wat de tablet technisch kan.

    De voorwaarde voor het gebruik van tablets op school, is inderdaad ook een goede infrastructuur. Een sterke internettoegang is nodig en dat kost geld. Als men dat niet doet, loopt de browser van het toestel voortdurend vast, wat de les verstoort.Men mag echter de beste infrastructuur hebben, de duurste tablets en de snelste internetverbinding, indien leerkrachten niet gemotiveerd zijn om een creatieve les voor te bereiden, zullen de resultaten van de lerenden niet verbeteren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Bo,
    Is er een reden waarom je over "Ipads" spreekt en niet over tablets in het algemeen?
    Mvg,
    Jeroen De Schryver

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste,

    Ik ben dieper in gegaan op het gebruik van iPads omdat het desbetreffende artikel hierover ging. Uiteraard zijn de voor- en nadelen die ik link aan het gebruik van iPads in dit geval, ook van toepassing op andere tablets. Er zit dus geen specifieke reden achter.

    Groetjes, Bo

    BeantwoordenVerwijderen