Joke Marinissen en Sanne Gratama
van Andel stellen dat steeds meer onderwijsinstellingen gebruik maken van
zogenaamde weblectures, namelijk “verrijkte
online hoorcolleges waarbij video, geluid en digitaal presentatiemateriaal
gecombineerd worden aangeboden.”. De auteurs deden onderzoek naar de ervaringen
met verschillende varianten van weblectures in het hoger onderwijs:
instructieweblectures, collegeweblectures en weblectures in interactie.
Instructieweblectures zijn weblectures die een vaardigheid als leerdoel hebben.
Het betreft ‘how to’-filmpjes, waarbij wordt uitgelegd of wordt voorgedaan hoe
iets gedaan moet worden. De student oefent deze vaardigheid vervolgens
zelfstandig in. Bij collegeweblectures draait het om cognitieve leerdoelen. Dit
kunnen opnames zijn van bestaande colleges, maar ook van colleges die speciaal
gemaakt zijn voor weblectures. Deze opname kan ondersteund worden door een
opname van het bord, extra bronnen, ….
Weblectures in interactie tenslotte laten interactie toe, live of achteraf. Een
voorbeeld is live streaming, interactie via chat of sms, … De resultaten van
het onderzoek van de auteurs is dat meer studenten gebruik hebben gemaakt van
instructielectures en weblectures in interactie dan van collegeweblectures.
Deze weblectures worden beschouwd als een verrijking van het onderwijs.
Ik ben van mening dat weblectures,
net als gewone colleges, vallen of staan met de docent. Een gewone opname van
het college is weinig stimulerend en vormt op zich niet meteen een verrijking
van het onderwijs. Een voordeel van collegeweblectures, of van weblectures in
het algemeen, is dat studenten de les op hun eigen tempo kunnen doornemen of
ervoor kunnen kiezen bepaalde stukken van de les opnieuw te bekijken. Dit alles
kan tot een betere verwerking van de leerstof door de studenten leiden. Instructieweblectures of weblectures in
interactie worden meer gesmaakt door studenten, zoals blijkt uit het onderzoek
van Marinissen en Gratama. De valkuil hierbij is, zoals reeds gezegd, de
energie die de docent in deze weblectures investeert en de zorg die hij aan de
weblectures besteedt. De kwaliteit van de opname, van het extra beeldmateriaal
van het bord, … spelen uiteraard een rol. Verder kan een docent opdrachten
toevoegen, chatsessies organiseren voor vragen of gepersonaliseerde feedback,
extra documentatie toevoegen, …
Feedback
is volgens mij een zeer belangrijk concept binnen weblectures. Een student moet
feedback kunnen vragen en krijgen over de inhoud van de les, het uitvoeren van
opdrachten, … hetzij in real life,
hetzij via mail, chat, … Het gevaar dat bestaat bij weblectures als enige
lessen, is dat mensen die minder vertrouwd zijn met ICT minder kansen krijgen
om vragen te stellen, lessen goed te volgen, … (digitale kloof). Sommige
studenten zullen verder gemakkelijker vragen stellen via mail of chat, daar
waar voor anderen de drempel om vragen te stellen verhoogd wordt. Om vervolgens
niet steeds op dezelfde vragen te moeten antwoorden, zou het bijvoorbeeld
interessant zijn een forum aan de weblectures te koppelen, waar studenten
vragen aan de docent en aan hun medestudenten kunnen stellen.
Weblectures worden ook gezien als
een manier om studenten die nu niet naar de les komen, alsnog te betrekken. Ik
denk hierbij bijvoorbeeld aan inclusie, aan minder mobiele personen die anders
moeilijk tot in de les geraken, studenten die door ziekte een les gemist
hebben, … . Studenten die geen zin hebben om naar de les te gaan, zullen
namelijk naar mijn mening ook geen zin hebben om naar een opname van de les te
kijken. Nog een voordeel van weblectures, op voorwaarde natuurlijk dat deze
vrij te volgen zijn, is dat studenten lessen van andere faculteiten, universiteiten,
… kunnen volgen. Zo zou een student rechten die ook interesse heeft in
psychologie bijvoorbeeld een bepaalde les via weblectures kunnen volgen. Deze
vorm van lesgeven vergemakkelijk zo de interdisciplinariteit. Ook studenten die
lessen van buitenlandse universiteiten willen volgen, zouden zeker baat hebben bij
weblectures. Weblectures zouden tenslotte ook een oplossing zijn voor het
groeiende aantal studenten aan universiteiten. Momenteel blijken studenten daar
echter nog niet helemaal klaar voor te zijn. In 2011 voerde de KU Leuven
internetlessen in om de overbezetting van de aula’s tegen te gaan. De studenten
zouden in twee groepen opgedeeld worden, die beurtelings naar de lessen op de
campus zouden gaan en de opgenomen colleges online zouden bekijken. Hierop kwam
echter hevig protest van de studenten, die de lessen op de campus een noodzaak
vonden, onder andere omwille van het contact met de professoren, maar ook
omwille van het contact met medeleerlingen.
Marinissen, J. & Gratama van Andel, S. (2012). Weblectures,
een verrijking van het onderwijs: ervaringen metverschillende varianten van
weblectures in het hoger onderwijs. Onderzoek
van Onderwijs, 41 (6), 29-33 geraadpleegd
op 8 april 2013 op http://www.weblectures.nl/sites/default/files/O%26O062012.pdf
Van Tendeloo, I. (29 september 2011).
Unief stopt videolessen voorlopig in koelkast. Het Nieuwsblad, geraadpleegd op
8 april 2013 op http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=ND3GBD8E
Geen opmerkingen:
Een reactie posten