Het onderwijs van morgen

Het onderwijs van morgen

(of de toekomst van technologie in het onderwijs)

           Onlangs had ik een uitgebreid debat met afgestudeerde studenten over de toekomst van het onderwijs.

             Wat vooral uit die discussie kwam, is dat de school van vandaag een problematiek vormt voor vele leerlingen. Leerlingen luisteren niet meer zo makkelijk naar de leerkracht als vroeger, leerlingen brossen, leerlingen zijn niet aandachtig in de les en vinden de lessen saai.

            Heel vaak hoort men ouderen zeggen: “In mijn tijd waren we met zestig in de klas maar kon men een vlieg horen vliegen, zo stil was het”. Van de leerkrachten hoort men : “In mijn tijd waren leerlingen niet zo onbeschoft.” en zegt men vaak dat de ouders nu niet meer de kant van de leerkracht kiezen maar van hun kind. Toch is men geneigd om te zeggen dat men op dezelfde manier zal blijven lesgeven mits een aantal veranderingen op vlak van de technologieën. 

            Er kwam bij ons dus de bevinding dat de school van vandaag misschien niet meer zo goed is afgestemd op de leerlingen en dat er concrete veranderingen moeten komen om leerlingen weer smaak te geven voor kennis. Daarom stelde ik mij dus concreet de vraag hoe de klas en de school van morgen er zal uitzien. 

            Ten eerste, stelde ik mij de vraag welke rol de nieuwe technologieën zouden kunnen hebben in het onderwijs en of ze al dan niet de school van morgen zouden vervangen.

            Ten tweede, stelde ik mij de vraag of er in de school van morgen nog altijd een leerkracht vóór de klas zou staan, of als het niet één of ander computer of robot die leerkracht zou vervangen. 

            Ten derde, baseerde ik mij op een aantal getuigenissen in Ted om een soort van ideale school van morgen voor te stellen. 

1. De rol van de nieuwe technologieën

            Uit verschillende krantenartikels en op basis van de andere artikels gepubliceerd door medestudenten, maakte ik een (ruim onvolledige) lijst van de verschillende rollen die de nieuwe technologieën zouden kunnen hebben om het onderwijs te verbeteren, maar ook de nadelen dat nieuwe technologieën met zich zouden kunnen meebrengen.

Pro

            Hier hebben jullie een aantal rollen op een rijtje, dat nieuwe technologieën zouden moeten hebben :

• Nieuwe technologieën als kans bij krimp :

          Volgens het artikel “Welke kansen biedt ICT bij krimp”  zullen 60% van de gemeenten in 2025  minder inwoners hebben dan nu, waardoor scholen ten minste van 67.000 kinderen gaan krimpen. Volgens Kennisnet kan ICT dan zeker een rol spelen om adaptief leermateriaal voor te stellen via “Flipping in the classroom” (zie artikel van Sofie de Boe) , “Webinars” (online instructielessen), video’s, videconferencing of webconferencing.

• Nieuwe technologieën als kans voor ongeschoolden

          Nieuwe technologieën zouden ook een kans kunnen geven voor ongeschoolden. Als voorbeeld hebben we de projecten “Hole in the wall” en “School in the Cloud” van Sugata Mitra. Ter herinnering, voor het experiment Hole in the Wall, plaatste Sugata Mitra een computer via een gat in een muur in dorpen waar het onmogelijk was voor sommige kinderen om les te krijgen. De computer was enkel in het Engels en bevatte enkel internet. Na enkele weken konden alle kinderen surfen op het internet en kenden ze een mondvol Engels. Bij het experiment “School in the Cloud” liet hij andere kinderen helemaal alleen leerstof verwerken over DNA met hulp van een oudere vrouw, die hen complimentjes gaf wanneer ze de leerstof onder knie hadden.

• Nieuwe technologieën voor passend onderwijs

          Volgens het artikel “Passend onderwijs werkt met ICT”, biedt ICT vele mogelijkheden voor leerlingen met een stoornis als dyslexie, dyscalculie, autisme of ADHD. De leerkracht kan zo gebruikmaken van beschikbare hulpmiddelen zoals ictprogramma’s om gepaste individuele oefeningen aan de leerling voor te stellen en zo een aparte aandacht te geven aan het kind. Wel moet men zich de vraag stellen of “normale” bijles niet beter en motiverend is voor een leerling omdat hij dan eerlijke complimenten krijgt een meer sociale interactie heeft.           

• Nieuwe technologieën voor leerlingen met gebrek aan motivatie

          Een goed voorbeeld van een toepassing is Yoleo. Dit is een site dat leerlingen helpt om te leren lezen.

Zo’n type toepassingen kunnen leerlingen helpen om zich toch te interesseren in iets dat ze eerder saai vonden.

• Nieuwe technologieën als communicatie met ouders

          In de school van morgen, zal de communicatie hoe langer hoe meer via nieuwe technologieën verlopen : internet, gsm, iPad, applicaties, enz.

• Nieuwe technologieën als informatie voor leerkrachten

          Internet is een goede bron voor de leerkracht om allerlei informatie op te zoeken.

          Bovendien leggen sommige verenigingen dan volledige brochures klaar zodat de leerkracht ze gewoon moet downloaden en voorstellen in de les. WaterWise en Anne Frank zijn zo’n voorbeelden.

Ook KlasCement bijvoorbeeld is een handige forum om ideeën te hebben voor de lessen.

• Nieuwe technologieën als syllabus

          Het kan over applicaties gaan die een syllabus vervangen of over het gebruik van tablets in plaats van papieren boeken.

          Een voorbeeld van een applicatie is “Wiskunde zonder boek”, ontwikkeld door Wim Grosheide. Wiskunde zonder boek is een zelf ontwikkelde digitale wiskundemethode.

• Nieuwe technologieën in samenwerking met de mens

          Hierover zal ik in het onderdeel getuigenissen meer uitleg geven via een Ted-presentatie van Shyam Sankar.

• Nieuwe technologieën als contact tussen scholen

          De Europese Commissie bijvoorbeeld, lanceerde dit jaar het project “eTwinning Plus”. Dit project moedigt 100 000 scholen in 33 Europese landen om met elkaar te spreken via het internet. In 1997 ontstond al een gelijkaardig project : European Schoolnet. Een ander voorbeeld is TNTEE (Thematic Network on Teacher Education in Europe), een netwerk tussen Europese universiteiten.

• Nieuwe technologieën voor “Adult learning”

        Voor personen die avondlessen volgen, en dus minder les krijgen dan leerlingen uit het dagonderwijs, kan ICT ook interessant zijn. Zo kan een afwezige bijvoorbeeld de les inhalen via op een forum geplaatste documenten, een les op afstand volgen, makkelijk contact opnemen met de leerkracht, enz.

De Europese Commissie hecht daar veel aandacht aan omdat dit deel uitmaakt van hun plan om afgestudeerden makkelijk een gepaste job te geven en zo de economie te lanceren. Voor meer informatie zie hun artikel over Adult learning en over hun actieplan inzake volwasseneneducatie.

• Nieuwe technologieën om een diversiteit van keuzevakken voor te stellen

          In een artikel van Le Figaro van 2011, spoort het ministerie van Frankrijk de rectoren aan om lessen op afstand voor te stellen zodat leerlingen een brede keuze kunnen krijgen in hun school.

Contra

          Hier hebben jullie op een rijtje een aantal nadelen dat nieuwe technologieën met zich zouden kunnen meebrengen :

• Nieuwe technologieën als vervanging van de leerkracht

          Door de evolutie van nieuwe technologieën en de recente ontwikkelingen van androïde robots, zou men zich kunnen inbeelden dat er ooit een robot of een computer vóór de klas zou staan in plaats van de traditionele leerkracht.

• Nieuwe technologieën als vervanging van de school
• Nieuwe technologieën als vervanging van het schrijven met de hand
• Nieuwe technologieën als vervanging van sociale contacten
• Nieuwe technologieën als vervanging van boeken
• Nieuwe technologieën als vervanging van het mondelinge

Conclusie

            Het onderwijs kan dus zeker een goed gebruik maken van de nieuwe technologieën. Toch moet men zeker rekening houden met een aantal problematieken : wat met de gezondheid en de sociale contacten van het kind? Gaat het toenemend gebruik van technologieën tijdens de les, het zicht van de leerlingen niet aantasten? Zijn de wifi-stralen nu niet ongezond voor de leerlingen?. Gaan de leerlingen van morgen een sociaal “face-to-face” contact behouden of zich liever verschuilen achter een scherm? Gaan leerlingen niet langer en vaker achter het scherm zitten in plaats van een luchtje te scheppen of te gaan sporten? Ook moeten de regels zeer goed worden gesteld zodat leerlingen niet steeds achter een scherm worden geplaatst en niet een overlast aan huiswerk krijgen. 

2. Computer vs. leerkracht

            Vooraleer zich de vraag te stellen of nieuwe technologieën ooit de leerkracht gaan vervangen, moet men theoretiseren op welke manier die technologieën de leerkracht zouden vervangen. Volgens mij kan het op drie manieren :

• Via een programma

          Indien een programma de leerkracht zou vervangen stelde ik mij een aantal vragen : In hoedanig zou dit programma open zijn voor de diversiteit? Wat zou hun rol zijn? Zo veel mogelijk kennis geven?

• Via een robot

          In 2011 al, schreef men een artikel over een nurserobot dat met succes werd getest in een ziekenhuis. Patiënten zeiden toen dat ze liever met een computer interageerden dan met een  dokter of een  verpleegster. Voordelen werden uit de doeken gehaald zoals patiënten die beter geïnformeerd waren over hun gezondheid of sociaal bevorderde interacties.

          In 2012, kon de volledige wereld humanoïde robots ontdekken dat door Japanse ingenieurs werden gemaakt.

          Later in 2012, stelden Japanners zelf een robot voor dat op afstand kon worden gecontroleerd via een iPhone.

• Via selfstudy

          Moest de school en de leerkracht worden vervangen door zelfstudie, zouden de mensen zich dan echt interesseren voor alles? Of gaan ze slechts leren wat hen interesseert? Als ze een mogelijkheid hebben om slechts zelfstudie te kiezen, zou iedereen dan echt leren? Zou het onderwijs dan nog verplicht zijn? Zullen er nog testen zijn? Indien ja, wie zou die testen dan maken en op basis van wat? Wat zal er gebeuren met het sociale aspect van lesgeven? Voor LO-lessen, gaan ze echt alle oefeningen maken? Hoe gaat het dan mogelijk zijn om hun werk te oordelen?

          Kan de computer nu de leerkracht vervangen? De meningen zijn uiteenlopend.

Voorstanders van een computer i.p.v. een leerkracht

          Al in 1970, dacht men dat de computer de leerkracht zou vervangen : L’ordinateur remplace leprofesseur. In een aantal situatie blijkt het een mogelijkheid te zijn.

          In Florida, bijvoorbeeld, gebruiken een aantal scholen les op afstand via de computers om de leerlingen les te geven. In de klas bevind zich slechts een assistent dat technische problemen oplost en het manier van werken van de studenten controleert. Sommige leerlingen kozen vrijwillig voor dit afstandsonderwijs maar anderen kregen geen keus. 

          Een ander voorbeeld dat we reeds al in de les zagen is het project “One Laptop per Child” . 

Ook TheTelegraph denkt dat selfstudy de school van morgen is.

Voorstanders van een computer die de leerkracht zou steunen

          Toch zijn velen voorstanders van een computer die de leerkracht zou steunen. Volgens verschillende bronnen zoals de Radio Francophone Internationale (RFI), ICTworks, Les Echos, The Times of India, The Washington Post,  de Times Ledger, of de Los Angeles Times is het onderwijs van morgen een combinatie van computer en leerkracht. Dit vooral omdat het gebruik van enkel computers, mankementen kunnen veroorzaken. Dit legt Jay Mathews goed uit in zijn artikel “Nothing can replace a good teacher” met het casus van Melvin Marshal, die om Engels te leren, slechts open courses kreeg en een zeer laag niveau behaalde.

Conclusie

          Een combinatie van leerkracht en computer is dus waarschijnlijk de beste oplossing. Dit legt BBC goed uit in een korte reportage : Are computer replacing teachers?
 

3) Getuigenissen

• Shimon Schocken en zijn ”Self organizing computer course”

          Kort gezegd stelde Simon Schocken een informaticaklas samen waar leerlingen een computer vanaf nul moesten bouwen. Dit veroorzaakte een massief aantal video’s en documenten als opencourse.

• Daphne Koller en “Online education” :

          Het idee van Daphne Koller is om alle lessen op universiteit gratis ter beschikking te stellen van iedereen.

• Sugata Mitra en zijn “Hole in the Wall”, “School in the Cloud” en “The child driven Education”

          Sugata Mitra leidt sinds een aantal jaren onderzoeken naar zelfstudie bij kinderen die geen les kunnen krijgen omdat de dorpen te verafgelegen zijn. Ook paste hij dit toe in Engelse scholen om kinderen te motiveren en meer resultaten te laten hebben voor groepswerken. Dit telkens met behulp van granny’s of oudere personen die de kinderen aanmoedigden en complimentjes gaven.

• Dave Eggers en zijn “826 Valencia”

          Dave Eggers en zijn team creëerden in Brooklyn de eerste nascholingsgebouw. In dat gebouw werkten journalisten en auteurs naast kinderen die problemen hadden met huiswerk maken of met motivatie. Dit veroorzaakte een mengeling van generaties en talenten waaruit een aantal boeken groeiden, geschreven door de kinderen zelf.

• Conrad Wolfram en zijn “Math with computers”            

          Conrad Wolfram wilt leerlingen motiveren voor wiskunde door wiskunde de koppelen met de realiteit.

• Dan Meyer en zijn revolutie in de lessen wiskunde

          Dan Meyer, leerkracht wiskunde, wilt een volledige revolutie in de lessen wiskunde starten zodat kinderen minder leren rekenen, wat een computer voor hen kan doen, maar meer oplossingen zelf gaan zoeken.

• Peter Norvig en zijn « 100 000 student classroom » 

          Peter Norvig stelt voor om lessen online te geven waarbij leerlingen vanop afstand ook kunnen reageren en vragen stellen.

• Salman Khanen zijn video’s

          Salman Khan begon met een paar video’s om leerstof uit te leggen aan zijn neefjes, ondertussen is zijn hele curcus gebaseerd op deze interactieve video’s.

• Andreas Schleicher en zijn gebruik van data "to built better schools"

          Andreas Schleicher stelt voor om data te gebruiken zodat leerkrachten zich makkelijker kunnen aanpassen aan de leerlingen afhangend van hun resultaten.

• Shyam Sankar en zijn ”Rise of the Human Computer cooperation”

          Shyam Sankar heeft als theorie dat de wereld van morgen een cooperatie zal zijn van de mens en de machine om de mens sterker te maken.


4) Mijn mening

          Ik denk, zoals Shyam Sankar, dat de mens de computer niet als concurrent moet gebruiken maar als bondgenoot. De computer kan dan allerhande automatische handelingen uitvoeren zoals bijvoorbeeld data's bijeenzamelen, een gemiddelde berekenen, enz. Hierdoor wint de leerkracht tijd om persoonlijker om te kunnen aan met de leerlingen.

          Een zelfgeorganiseerde forum zou ook moeten worden gecreëerd zodat leerlingen elkaars vragen onderling kunnen beantwoorden waardoor ze zelf over de vragen nadenken zonder dat de leerkracht té veel moet reageren. Ook een tijdwinst.


          Ook denk ik dat het onderwijs moet worden aangepast aan nieuwe technologieën. Zo zal een leerkracht kennis hebben van de nieuwe technologieën die hij kan gebruiken zoals smartbord, video's maar zal de leerkracht zeker niet worden vervangen. De keuze van de materiaal zal voor elke school afhangen van een enquête of onderzoek gevoerd bij de ouders en leerlingen. 

          Anders moet de leerstof op een andere manier worden vastgesteld. Wat Dan Meyer aanhaalde over de lessen wiskunde is volgens mij ook te merken bij andere vakken.

          Data kan dus zeker worden gebruikt om de leerstof en de oefeningen makkelijker te kunnen aanpassen en de moeilijkheden van elke leerlingen makkelijker te kunnen onderscheiden.

           Ook een "granny" zoals in de projecten van Sugata Mitra of een mentor kunnen zeker bijdrage bij het leren.

          Wel moet men niet denken dat de evolutie vlug zal verlopen en moet men zich een aantal vragen stellen over de gezondheid van het kind (zicht, invloed van stralen, overlast van gewicht, gebrek aan sociale interactie...), over hoe men open source kan voorstellen aan de scholen in plaats van bepaalde merken, hoe de kinderen niet de les als een spel gaan zien, hoe kinderen niet afhankelijk zullen worden van die technologieën, hoe men de leerlingen zal kunnen verbieden om te spelen tijdens de les in plaats van te volgen. Ook moet men zich de vraag stellen of de kinderen deze technologieën niet zullen banaliseren qua prijs, merk, manipulatie, ... Ook zullen andere problemen komen zoals het feit dat ze té statisch blijven achter het scherm, dat ze misschien niet meer veel zullen schrijven, spreken of dingen zullen manipuleren en dat ze misschien té lang achter het scherm zullen zitten door een overlast aan werk op het computer.

          Ter conclusie, de school van morgen kan, volgens mij, niet zonder technologie maar ook niet zonder een grondige verandering en een grondige regelgeving. 

Meer informatie:

Meer informatie over passend onderwijs en ICT

Meer informatie over "Learning World"

Meer informatie over het programma van de Europese Commissie :

•  Algemeen kader onderwijs en opleiding
• Lifelong learning
•  Council resolution on elearning
• eLearning Designing tomorrow’seducation

 Meer informatie over mentors :

• A mentor : a life-changing experience
• Mentoring in education

 Meer informatie over "House in the Cloud" van Sugata Mitra :

• Re-emagining school  : Build a school in the Cloud